รัสเซียเตรียมยกระดับนิวเคลียร์? ส่องประเทศไหนถืออาวุธนิวเคลียร์มากที่สุด

กลายเป็นข่าวช็อกในการเมืองระดับโลกเมื่อประธานาธิบดีวลาดีมีร์ ปูติน แห่งรัสเซีย ได้ออกคำสั่งไปยังรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ให้เตรียมความพร้อมกองกำลังพิเศษด้านการสู้รบ (special regime of combat duty) หลังจากที่กองทัพรัสเซียได้เคลื่อนพลเข้าสู่ยูเครนเป็นวันที่ 4 และชาติตะวันตกได้ออกประกาศคว่ำบาตรและอายัดทรัพย์สินของรัสเซียที่อยู่ในบัญชีธนาคารต่างประเทศ

ประกาศดังกล่าวถูกหน่วยงานด้านความมั่นคง สื่อต่างประเทศ ตลอดจนองค์กรระหว่างประเทศด้านการควบคุมอาวุธ (Arm Control Association) ตีความว่าเป็นการออกคำสั่งให้กองทัพรัสเซีย ‘เตรียมความพร้อม’ สำหรับการใช้อาวุธนิวเคลียร์ในการต่อสู้สมรภูมิยูเครน และเตรียมการตอบโต้เร็วกรณีที่ถูกคู่ขัดแย้งโจมตีด้วยขีปนาวุธนิวเคลียร์

แม้จะยังไม่ชัดเจนว่ารัสเซียจะใช้อาวุธนิวเคลียร์ในการโจมตียูเครนหรือไม่ อย่างไร แต่เรื่องนี้ก็ทำให้สถานการณ์ในยุโรปตะวันออกตึงเครียดมากยิ่งขึ้น ทั้งเน้นย้ำเรื่องการเป็นชาติ ‘มหาอำนาจทางด้านนิวเคลียร์’ ของรัสเซียให้เห็นชัดยิ่งขึ้น

ต่อมาวันที่ 28 กุมภาพันธ์ เบลารุส ชาติพันธมิตรของรัสเซีย ได้ลงประชามติสละสถานะการเป็นกลางทางนิวเคลียร์ ซึ่งอาจทำให้เบลารุสถูกใช้เป็นที่ตั้งฐานยิงอาวุธนิวเคลียร์ของกองกำลังรัสเซีย โดยมีประชาชนออกเสียงว่าเห็นด้วยกว่า 65.16 เปอร์เซ็นต์ และปัจจุบันรัฐบาลเบลารุสได้อนุญาตให้กองกำลังรัสเซียใช้ดินแดนเพื่อฐานที่มั่นในปฏิบัติการรุกรานยูเครนอยู่แล้ว

อย่างไรก็ดี หากว่ารัสเซียใช้อาวุธนิวเคลียร์ในสมรภูมิการต่อสู้ในยูเครนจริง การกระทำของรัสเซียจะสั่นคลอนสันติภาพทางทหารของโลก แม้ว่ารัสเซียจะไม่ได้เป็นหนึ่งใน 50 ประเทศสมาชิกของ ‘สนธิสัญญาห้ามอาวุธนิวเคลียร์’ Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons (TPNW) แต่เมื่อเดือนมกราคม 2021 ที่ผ่านมารัสเซียและสหรัฐอเมริกาเพิ่งต่อเวลาสนธิสัญญาการลดอาวุธทางยุทธศาสตร์ (Strategic Arms Reduction Treaty – START) ให้มีผลบังคับใช้ต่อไป

สนธิสัญญาดังกล่าวมีเงื่อนไขในการจำกัดจำนวนหัวรบนิวเคลียร์ของทั้ง 2 ชาติ โดยการจำกัดจำนวนหัวรบนิวเคลียร์ทางยุทธศาสตร์ให้เหลือไม่เกินประเทศละ 1,550 ลูก ควบคุมเรือดำน้ำและยานพาหนะที่ใช้ยิงขีปนาวุธ และเครื่องบินทิ้งระเบิดที่ใช้ในการขนส่งหัวรบดังกล่าวทั้งของรัสเซียและสหรัฐฯ โดยที่สนธิสัญญาดังกล่าวได้ขยายเวลาไปจนถึง 5 กุมภาพันธ์ 2026

รัสเซียและสหรัฐฯ เป็น 2 ชาติที่มีความสำคัญอย่างมากในประเด็นอาวุธนิวเคลียร์ เนื่องจากหลังจากจบสงครามโลกครั้งที่ 2 และเข้าสู่ยุคสงครามเย็น ชาติมหาอำนาจทั้งสองได้เร่งการสร้างอาวุธนิวเคลียร์ในคลังอาวุธ จนกระทั่งในปี 1986 เชื่อว่ามีคลังอาวุธหัวรบนิวเคลียร์ 70,300 ลูก ทำให้ทั้ง 2 ชาติหารือข้อตกลงเพื่อลดปริมาณอาวุธนิวเคลียร์ในคลังแสงลง เพราะเห็นว่าการใช้อาวุธนิวเคลียร์มีผลกระทบร้ายแรงต่อมนุษยชาติ

ต่อมา ทั้งคู่ลงนามร่วมกันในปี 1987 โดยมีเงื่อนไขห้ามทั้ง 2 ประเทศครอบครองขีปนาวุธพิสัยกลางและใกล้ (Intercontinental Ballistic Missile หรือ ICBM) ที่สามารถบรรจุหัวรบนิวเคลียร์เพื่อการโจมตีข้ามทวีปได้ รวมถึงค่อยๆ ลดปริมาณนิวเคลียร์ในครอบครองลงด้วย

แต่การปรับลดไม่ได้หมายความว่าคลังแสงของรัสเซียและสหรัฐฯ จะมีอาวุธนิวเคลียร์ ‘น้อย’ แต่อย่างใด แม้จำนวนอาวุธนิวเคลียร์โดยทั่วไปแล้วจะถือว่าเป็น ‘ความลับระดับชาติ’ แต่จากการประมาณการโดยสหพันธ์นักวิทยาศาสตร์อเมริกัน (Federation of American Scientists) ในเดือนสิงหาคมปี 2021 ได้ระบุจำนวนอาวุธนิวเคลียร์ในครอบครองของแต่ละชาติดังนี้

• รัสเซีย 6,257 ลูก
• สหรัฐฯ 5,550 ลูก
• จีน 350 ลูก
• ฝรั่งเศส 290 ลูก
• สหราชอาณาจักร 225 ลูก
• ปากีสถาน 165 ลูก
• อินเดีย 160 ลูก
• อิสราเอล 90 ลูก
• เกาหลีเหนือ 45 ลูก

จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นว่าอาวุธนิวเคลียร์ทั้งหมดในโลกกว่า 80 เปอร์เซ็นต์อยู่ในครอบครองของรัสเซียและสหรัฐฯ ในขณะที่ชาติอื่นๆ มีจำนวนที่ทิ้งห่างอย่างมาก แต่ขีปนาวุธข้ามทวีปที่สหรัฐฯ กับรัสเซียมีอยู่ในครอบครองไม่ได้อยู่ในสถานะที่จะบรรจุหัวรบนิวเคลียร์เพื่อใช้ในการโจมตีระยะไกลได้ทั้งหมด โดยในรายงานฉบับเดียวกันระบุว่ารัสเซียมีหัวรบนิวเคลียร์ 1,600 ลูก ในขณะที่สหรัฐฯ มีหัวรบ 1,800 ลูก

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 การทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ในญี่ปุ่นส่งผลกระทบที่รุนแรงต่อเนื่องนานนับทศวรรษ ทำให้นานาชาติได้เห็นถึงความอันตรายและต้องการจำกัดการใช้งานเพื่อสร้างสันติภาพ หากว่ารัสเซียมีการใช้อาวุธนิวเคลียร์ในการโจมตีจริง จะนับว่าเป็นการฉีกข้อตกลงและเปลี่ยนโฉมหน้าสมรภูมิในยูเครนอย่างร้ายแรงแน่นอน

ภาพ: วัชรพงศ์ แหล่งหล้า

อ้างอิง:

• Visual capitalist. Which Countries Have the Most Nuclear Weapons? . https://bit.ly/3K7mycN
• Forbes. The Countries With The Biggest Nuclear Arsenals [Infographic] . https://bit.ly/3IuGnu2
• BBC. สนธิสัญญาอาวุธนิวเคลียร์พิสัยกลาง: รัสเซียถอนตัวจากข้อตกลงตามหลังสหรัฐฯ. https://bbc.in/3pjsIOQ
• Posttoday. ได้กลิ่นหายนะนิวเคลียร์ เบลารุสเลิกสถานะเป็นกลางด้านนิวเคลียร์. https://bit.ly/3tdYVbp
• CS Monitor. Putin’s nuclear threat: What does ‘special’ combat readiness mean? . https://bit.ly/35gBCG3
• CBS News. Putin puts Russia’s nuclear forces on alert as fighting in Ukraine continues. https://cbsn.ws/3K4L0eS
• Post Today. ไบเดนเสนอต่อสัญญานิวเคลียร์กับรัสเซียอีก 5 ปี> https://bit.ly/35CJHEZ

#รัสเซีย #อาวุธนิวเคลียร์
#Russia #Ukraine #BrandThink
#พื้นที่สร้างสรรค์เพื่อวันพรุ่งนี้ที่ดีกว่า
#CreateaBetterTomorrow